#سؤال

نقش کلماتی چون «الحدیث»، «الخبر» و... چیست؟

بسیاری از نویسندگان به هنگام استشهاد به عبارتی، آن مقداری که از عبارت، محل شاهد می‌باشد را ذکر می‌کنند و برای عدم طولانی شدن بحث از ذکر تمام عبارت خوداری می‌نمایند. به عنوان مثال اگر یک عالم نحوی بخواهد به بیتِ شعری استشهاد کند در برخی موارد محل شاهد را ذکر کرده و پس از گذاشتن سه نقطه، می‌نویسد: «البیت» و یا اگر فقیهی بخواهد به روایتی تمسّک نماید قسمتی که محل شاهد بوده را ذکر کرده و پس از گذاردن سه نقطه می‌نویسد: «الحدیث» و یا می‌نویسد: «الخبر».

حال سؤال این است که نقش این گونه کلمات چیست؟ و چگونه باید آن‌ها را اعراب داد؟

#پاسخ

در مورد نقش این گونه کلمات احتمالاتی داده شده، ولی به نظر می‌رسد احتمال راجح این باشد که این کلمات «مفعولٌ بِه» برای فعل محذوف بوده و علامت نصبشان هم فتحه می‌باشد؛ اما در مورد این که عامل محذوف چیست باید گفت که تعیین عامل محذوف بستگی به قرینه دارد، به عنوان مثال وقتی مؤلف بخشی از یک بیت نه چندان معروف را مورد استشهاد قرار می‌دهد و می‌گوید: «البیت»، تقدیر این گونه است که «اقرء البیتَ»، یعنی مؤلف به مخاطب می‌گوید مابقی بیت را برو خودت پیدا کن و بخوان؛ اما گاهی اوقات بیتی که مؤلف قسمتی از آن را به عنوان محل شاهد می‌آورد بیتی معروف بوده و وقتی می‌گوید: «البیت»، یعنی «اُذکُر البیتَ»، بدین معنا که مؤلف می‌خواهد بگوید این همان بیت معروف است و آن را تا آخر به یاد بیاور.
و همین توضیح در کلمات «الحدیث»، «الخبر» و امثال این‌ها جاری می‌گردد.
خلاصه آن که در برخورد با این گونه کلمات آن را بنابه «مفعولٌ بِه» بودن نصب دهید و در تعیین عامل محذوف باید به قرینه توجه کرد.